Murad Hüdavendigar
|
I. Murad (Sultan Murad
Hüdavendigar Han)
Babası:
Sultan Orhan Bey
Annesi:
Nilüfer Hatun
Doğum
Tarihi: 1326
Tahta
Çıkışı: 1360
Şehid
Olduğu Tarih: 1389Osmanlı tarihinde
|
|
I. Murâd, Murâd
Hüdâvendigâr ve
Gâzi Murâd
Hüdâvendigâr adlarıyla anılan Sultân Murâd, 1326 (726 H) yılında
dünyaya geldi ve 1362 Mart ayında 35-36 yaşlarında iken Osmanlı
Padişahı olarak tahta geçti. Hüdâvendigâr, hükümdâr demektir ve
sonradan o zaman Osmanlı Devleti’nin başşehri olan ve kendisinin de
valilik yaptığı Bursa’ya da Hüdâvendigâr Sancağı adı verildi.
Seferlerine Ankara’nın yeniden fethiyle başlayan Sultân Murâd, 1362
Temmuz’unda Edirne’yi zabtetti ve kendisine yeni başşehir yaptı. Bunu
Balkanların önemli bir merkezi olan Filibe’nin fethi takip etti (1363).
Osmanlı Devleti’nin Avrupa topraklarında bu ilerleyişi Hıristiyanları
korkuttu ve Papa V. Urbanus’un tahrikiyle Osmanlı Devleti ilk haçlı
seferine maruz kaldı. Ancak 60.000 kişilik haçlı ordusu 10.000 kişilik
Hacı İlbeğ komutasındaki Osmanlı ordusunun yaptığı bir baskın sonucunda
sındı ve tarihe Sırpsındığı zaferi olarak geçti (1363). Bunu
Sırbistan’ın bir kısmı ile Bulgaristan’ın Osmanlı’ya ilhakı takip etti
ve 1365 yılında da Dubrovnik (Raguza) ile ilk milletlerarası andlaşma
imzalandı.
1375’de Hamidoğulları sembolik bir bedelle topraklarının yarısını
Osmanlıya terk etti ve böylece Germiyanoğlu ile Karamanoğlu arasına
Osmanlı girmiş oldu.
1383’de Candaroğulları
Hamidoğullarının arkasından
Osmanlı’yı metbû’ tanıyınca, Karaman oğulları rahatsız olmaya başladı
ve 1386’da Osmanlı Karamanoğulları ihtilafı başladı. Her ne kadar,
Sultân Murad’ın oğlu Şehzâde Bâyezid kahramanca savaşarak Karaman
oğullarını dağıtıp Yıldırım ünvanını aldıysa da, bunu fırsat bilen Sırp
Kralı Balkanlarda Osmanlı’nın üzerine yürüdü ve hatta Timurtaş Paşa
komutasındaki Osmanlı ordusunu bozguna uğrattı (Ploşnik Olayı, 1387).
Bundan cesaret alan haçlı orduları, Sırpı ile Bulgarı ile Ulahı ile,
hep birlikte Osmanlı Devleti’nin aleyhinde ittifak ettiler ve Kosova’da
20 Haziran 1389 günü Osmanlı ordusu ile karşı karşıya geldiler.
Osmanlı ordusu, I. Kosova
Zaferi diye tarihe geçen zaferle haçlı ordularını yendi ve 500 yıl
kadar sürecek olan Balkan Hakimiyetini başlatmış oldu. Ancak bu
güzellikler arasında, Miloş Obiliç adlı yaralı bir Sırp askeri
tarafından Murâd Hüdâvendigâr hançerle vurularak şehid edildi
(20.6.1389) ve Bursa’ya nakledilerek kendi adına yaptırılan Cami
haziresine gömüldü. Osmanlı Devleti Balkanlara hâkim olmuş, Bulgaristan
tamamen Osmanlı’nın eline geçerken Sırbistan’ın da önemli bir kısmı
feth edilmişti. 37 muharebede bizzat bulunan Sultân Murâd, 27 yıl
içinde babasından aldığı mirası 5 kat artırarak 500.000 km2’lik bir
büyük devleti Osmanlı milletine miras bırakıyordu.
Batılı tarihçilerin de itirafıyla, fethettiği topraklarda Ortodokslara,
Katoliklere ve diğer din mensuplarına kendi dindaşlarından daha iyi
davrandı. Verdiği sözde durması hasebiyle dost düşman herkes tarafından
sevilir hale geldi. Devlet teşkilâtçılığında da zirvedeydi. Her ne
kadar yeniçeri teşkilâtı babası zamanında kurulmaya başlansa da, asıl
yeniçeri ve acemi oğlanları teşkilâtlarını kuran ve geliştiren kendisi
oldu. İstanbul'u ilk kuşatan Osmanlı Padişahı da kendisiydi.
Murâd Hüdâvendigâr’ı muvaffak eden sebeplerin başında onunla birlikte
çalışan ehliyetli devlet adamlarını zikretmek gerekiyor. Bunların
başında, bir görüşe göre Sultân Murâd zamanında ihdas edilen
kazaskerliğe ilk defa getirilen Çandarlı Halil Efendi’yi zikretmek
gerekiyor. Bu vazifeye gelir gelmez, Karamanlı Kara Rüstem’in de
yardımıyla Maliye teşkilâtı tanzim edildi ve Sultân Orhan zamanında
başlatılan Yeniçeri ve Acemioğlanları Teşkilatını bütün ayrıntılarıyla
kurmaya muvaffak oldu. 1372 yılında da Vezir oldu ve artık Halil
Hayreddin Paşa diye anılmaya başlandı. Diğer devlet adamları arasında
ise, Halil Hayreddin Paşa’nın oğlu Ali Paşa’yı, yeniçeri ve acemi oğlan
teşkilâtında büyük payı bulunan Timurtaş Paşa ve Lala Şahin Paşa’yı,
kahramanlıkları ile meşhur Saruca Paşa, Evrenos Beğ, İne Beğ, Paşa
Yiğit, Müstecap Subaşı ve Hacı İlbeğ’i zikretmek gerekmektedir.
Asrındaki âlimlerden ise
Aksaray’lı Cemâlüddin Muhammed bin Muhammed, Bursa kadılarından ve
Kâdîzade-i Rumî’nin babası Mahmûd Bedreddin ve de Azerbaycan Kadısı
ünvanıyla meşhur Mevlânâ Burhânüddin’i zikretmek gerekmektedir.
ZEVCELERİ: 1- Gülçiçek Hâtûn; Yıldırım Bâyezid’in ve Yahşi Bey’in
Annesi. 2- Marya Thamara Hâtun; Bulgar Kralının kızı. 3- Paşa Melek
Hâtun; Kızıl Murad bey’in kızı. 4- Candar Oğullarından bir beyin kızı.
5- Bulgar Beyinin kızı. ÇOCUKLARI: 1-Yıldırım Bâyezid. 2-Ya‘kub Çelebi.
3- Savcı Bey. 4- İbrahim Bey. 5- Yahşi Bey. 6- Halil Bey; 7- Özer
Hâtun; 8- Sultân Hâtun. 9- Nefise Melek Sultân Hâtûn.
|
|
|
| 1360 |
Orhan
Gazi’nın vefatı.
Rumeli’de bulunan şehzade Murad Bey’in Bursa’ya hareketi.
Sultan I. Murad’ın tahta çıkışı.
Şehzade Bayezid’in doğumu.
Ankara’da fiili hakim durumunda olan Ahi’lerin, Karamanoğullarının
baskısı sonucu, Osmanlı hakimiyetinden çıkmaları.
Edirne’nin kuşatılmasına karar verilmesi. |
| 1361 |
Ankara,
Sultanönü Bölgesi’nin işgali.
Devlet’te ilk Kazaskerlik Makamı’nın kurulması.
Çorlu, Keşan, Dimitoka, Pınarhisar, Babaeski ve Lüleburgaz
kasabalarının ve Edirne’nin fethi.
Ankara şehrinin Murad Hüdavendigar tarafından zaptı.
Murad Hüdavendigar’ın ordu komutanları, Lala Şahin Paşa, Hacı İlbey ve
Evrenos Beyleri yeni fetihler için görevlendirmesi.
Bizanslıların Burgaz, Malkara ve Çorlu’yu geri almaları.
Lala Şahin Paşa’nın Beylerbeyi olarak tayini ve Rumeli Ordu
Komutanlığına getirilmesi.
Rumeli’nin Türkleştirilmesi hareketinin genişletilmesi.
Lüleburgaz’da Sultan Murad, Lala Şahin ve Evrenos Bey’in katılımı ile
Harp Meclisi’nin toplanması.
Edirne’nin zaptı kararının alınması.
Bizans ve Bulgar kuvvetlerinin mağlup edilmesi.
Sultan Murad’ın karargâh merkezi yaptığı Dimetoka’ya gelişi.
Burada bir camii ve küçük bir saray inşaatına başlanması.
Filibe yakınında Meriç Nehri üzerinde bir köprü inşa edilmesi. |
| 1362 |
Yeniçeri
Ocağı’nın temeli olan Pençik Kanunu’nun çıkışı. |
| 1363 |
Filibe’nin
fethi.
Bizans İmparatorluğu’nu, Osmanlı İmparatorluğu’na tabi bir Devlet
haline getiren antlaşmanın imzalanması. |
| 1364 |
Sırp
Sındığı savaşı.
Sultan Murad’ın Bursa’ya dönüşü.
Bilecik’te, Sırp Sındığı zaferi anısına bir camii yapılması.
Biga’nın fethi. |
| 1365 |
Dubrovnik
Cumhuriyeti’nin ticaret anlaşması imzalayarak Osmanlı Devleti
himayesine girmesi. |
| 1366 |
Gelibolu’nun
elden çıkışı. |
| 1367 |
Karınova,
Aydos ve Burgaz Kaleleri’nin fethi. |
| 1368 |
Vize,
Kırkkilise ve Tirebolu Kaleleri’nin fethi.
Edirne’nin Devlet Merkezi olması.
Edirne’de ilk mimari faaliyetlerin başlaması.
Eski Saray’ın inşaatı. |
| 1369 |
Bizans
İmparatoru Paleologos’un, Türklere karşı bir Haçlı seferi açılması için
Roma’da Papa ile görüşmesi ve katolik mezhebine geçmesi. |
| 1371 |
Somaku
Meydan Muharebesi’nin kazanılması.
Çirmen zaferi. |
| 1372 |
Adriyatik
Denizi’ne ilk akınların başlaması ve Yunanistan’ın Atik Bölgesi’ne ilk
Osmanlı akınları. |
| 1373 |
Bizans
İmparatoru’nun Osmanlı İmparatorluğu tabiyetini kabul ettiğini
bildirdiği belgeyi yenilemesi.
Makedonya fethinin başlaması. |
| 1374 |
Çandarlı
Hayreddin Paşa’nın Selanik seferine başlamak üzere ordusu ile hareketi. |
| 1375 |
Niş’in
fethi, Sırp kralının tabiyet anlaşmasını yenilemesi. |
| 1376 |
Bulgar
Krallığı’nın Osmanlı hâkimiyetini kabulü.
Bizans İmparatoru’nun himaye antlaşmasını kabul ederek, Gelibolu’yu
Osmanlılara iadesi. |
| 1381 |
Germiyan
Beyi kızının, Kütahya, Simav, Eğrigöz ve Tavşanlı kasabalarını çeyiz
olarak Osmanlı ülkesine katması.
Hamidoğulları Beyliği’nden 6 şehrin satın alınması. |
| 1382 |
I.
Murad’a “Hüdavendigar” ünvanının verilmesi. |
| 1383 |
Kara
Timurtaş Paşa’nın Arnavutluk akını. |
| 1384 |
Bosna-Hersek
akını. |
| 1385 |
Ohri’nin
fethi.
Arnavutluk’ta Savra zaferi.
Savcı Bey isyanı. |
| 1386 |
Niş
ve Sofya’nın alınışı.
Mısır Kölemenleri ile ilk siyasi ilişkiler. |
| 1387 |
Veziriazam
Çandarlı Hayreddin Paşa’nın ölümü.
İkinci vezir Çandarlı Ali Paşa’nın vezir olması. |
| 1389 |
Konya’da
Osmanlı Karaman Savaşı.
Bosna’da Sırp, Arnavut ve Hırvatlar arasında Türklere karşı ittifak
yapılması.
Ploşnik bozgunu ve Osmanlı Devleti’ne karşı Balkan İttifakı’nın
kurulması.
Silistre, Ziştovi, Niğbolu, Plevne, Lofça, Deliorman ve Dobruca’nın
Türk hakimiyeti altına alındı.
I. Kosova zaferi.
Osmanlılara karşı çıkan karışıklıklar ve Sırp Miloş Obroneviç
tarafından I. Murad’ın şehit edilmesi.
Yıldırım Bayezid’in tahta çıkışı. |
|
