4112 Sayılı yasa ile vatandaşlığımızdan izinle ayrılanlara
verilen belgenin (PEMBE KART) niteliği,

Amacı ve sağladığı yararlar

Almanya'daki yurttaşlarımızın izinle vatandaşlıktan ayrılma konusunda bazı tereddütleri olduğu gözlenmekte ve bu çerçevede 4112 sayılı yasa ile vatandaşlığımızdan izinle ayrılanlara verilen belgenin niteliği, amacı ve sağladığı yararlara ilişkin olarak gerçek durumla bağdaşmayan bazı değerlendirmeler yapıldığı görülmektedir.

Bu konuda herhangi bir yanlış anlamayı önlemek ve vatandaşlarımızı aydınlatmak için aşağıdaki bilgilerin sunulmasında fayda görülmüştür:

Bir şahsın, başka bir ülkenin vatandaşlığını alması tamamen kişisel bir tercihtir. Bu konuda herhangi bir zorlama veya telkin sözkonusu değildir.

Türk Hukuk Sistemi, çifte vatandaşlığa olanak sağlamaktadır. Buna göre, vatandaşlarımızın, vatandaşlıklarını muhafaza ederek, aynı zamanda bir başka ülkenin vatandaşı olabilmeleri imkanı mevcuttur.

Bazı ülkeler ise, tek vatandaşlık ilkesini kabul etmektedir. Bu ilkeyi benimseyen ve uygulayan ülkelerde hukuk kurallarının diğer devlet vatandaşları bakımından da geçerli olması esastır. Dolayısıyla, genel bir hukuk ilkesinin ayırımcılık gözetmeden uygulanması gerekir.

Diğer bazı ülkelerde olduğu gibi, Almanya'da da tek vatandaşlık ilkesi benimsenmiştir.

Alman mevzuatının bu özelliğini dikkate alan Türkiye, bir yandan vatandaşlarımızın Alman hukuk sistemine uyumunu kolaylaştırmak, diğer yandan Türk vatandaşlığını yitirmelerinin yaratabileceği sakıncaları giderebilmek amacıyla 1995 yılında 4112 sayılı yasayı yürürlüğe koymuştur.

Çifte vatandaşlığa izin vermeyen ülkelerde yaşayan ve Türk vatandaşlığından izinle ayrılan kişilere, 4112 sayılı Yasa uyarınca Türk vatandaşlığından kaynaklanan bazı hakların saklı tutulduğu ve güvence altına alındığına dair bir belge düzenlenmektedir.

Bu belgeyle, doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup da sonradan Bakanlar Kurulundan çıkma izni almak suretiyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanan kişiler ve bunların kanuni mirasçılarının, Türkiye'de;

ve bunun gibi konularda Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam etmeleri hükme bağlanmıştır.

Türkiye'de tüm kurumlarımız nezdinde geçerliliği sağlanmış olan bu belge hamili kişilerin Türkiye'deki hak ve menfaatleri, sözkonusu yasa kapsamında tam olarak güvenceye alınmıştır. Dolayısıyla, vatandaşlarımızın endişesini gerektiren herhangi bir durum sözkonusu değildir.

Bu belgeyi taşıyan yuttaşlarımız aynen Türk vatandaşları gibi ikamet, seyahat, çalışma, miras, taşınır ve taşınmaz mal iktisabı ile ferağı haklarına sahiptirler. Bu açıdan da müsterih olmalıdırlar.

4112 sayılı yasa uyarınca verilen belgenin Türkiye'de tüm kurumlarda geçerliliğinin sağlanması için İçişleri Bakanlığınca tüm Valiliklere genelge gönderilerek en küçük birimlere kadar duyurulması sağlanmıştır.

"Pembe Kart" alan kişilerin pasaportlarına "4112 sayılı yasa uyarınca Türk vatandaşlığından izinle çıkmıştır." ibaresi içeren bir damga basılmaktadır. Bu şerhi içeren pasaport ile vatandaşlığa geçtiği yabancı ülke pasaportu da görülmek suretiyle Türk makamları tarafından yukarıda sıralanan işlemler yapılmaktadır.

Tüm ülkelerin anayasalarında olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda da seçme ve seçilme hakkı için temel koşullardan biri "vatandaşlık" olduğundan "Pembe Kart" sahibi kişilerin seçme ve seçilme hakkı bulunmamaktadır.

"Pembe Kart" hamili bir kişinin vefatı halinde, cenazesinin Türkiye'ye nakli hiçnbir izne tabi değildir (Başbakanlığın 1998/26 Sayılı Genelgesi).

Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü, Türk vatandaşı iken T.C. Ziraat Bankasına Özel İthalat Döviz Hesabı açtıran (25.564 EUR yatıran) ve daha sonra izin ile yabancı bir ülke vatandaşlığına geçen vatandaşlarımızın mağdur edilmemesi amacıyla 403 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 4112 Sayılı Kanunla değişik 29uncu maddesi hükmü doğrultusunda İçişleri Bakanlığınca ve yurtdışında Başkonsolosluklarca verilen "4112 sayılı Kanunla Saklı Tutulan Hakların Kullanılmasına İlişkin Belge'nin" pasaport yerine geçen belge olarak kabul edilerek bedelsiz ithalat hakkından yararlanmalarının mümkün olduğunu açıklamıştır.

Bu belgenin Türkiye'de tüm kurumlarımız nezdinde geçerliliğini sağlamak üzere gerekli önlemler alınmış olmakla beraber, herhangi bir sorunla karşılaşıldığı takdirde Başkonsolosluğumuz vatandaşlarımıza yardımcı olmaya hazırdır.

Uygulamadan kaynaklanabilecek sorunlar konusunda Başkonsolosluğumuz ve bağlı bulunduğu Ataşeliklerimizin bilgilendirme çalışmalarını sürdürmektedirler. Ayrıca, vatandaşlık sorunları ile ilgili olarak Başkonsolosluğumuza müracaat edecek vatandaşlarımıza konuya ilişkin ayrıntılı bilgi verilmektedir.

4112 sayılı kanunda, yurt dışındaki vatandaşlarımızı yakından ilgilendiren bir başka hüküm daha yer almaktadır. Buna göre, Türk vatandaşlığından çıkma izin şartlarını düzenleyen 403 sayılı Türk vatandaşlığı kanununun 20. maddesindeki askerlik koşulunun yeraldığı (b) fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. Böylelikle askerlik hizmetini yapmamış olan kişilerin de Türk vatandaşlığından çıkma izni alabilmeleri sağlanmıştır.

Diğer taraftan, Türk vatandaşlığından izinle çıkma sürecine ilişkin olarak Türk makamlarınca yürürülen işlemlerin süratlendirilmesi için gerekli yasal ve idari tedbirlerin alınması için çalışmalar sürdürülmektedir. Yeni düzenlemelerin yapılmasından sonra işlemlerin daha kısa sürede sonuçlandırılması mümkün olabilecektir.

Almanya'da yaşayan vatandaşlarımızın, hukuki ve idari açılardan da kendilerini güven içinde hissetmelerine devletimiz büyük önem vermektedir. Bu bağlamda, vatandaşlarımızın, kişisel bir tercih konusu olan başka bir ülke vatandaşlığını kazanma yönündeki iradelerini, mevcut yasal çerçeveyi de dikkate alarak şekillendirmeleri önem taşımaktadır.

Kaynaklar: TC Dışişleri Bakanlığı